Đặc điểm cơ bản của ozon là tính kém bền vững. Do đó trong một số điều kiện nào đấy, ozon có thể bị phân hủy bởi tác động của một chất khí khác có chứa Clo, Hyđro và Nitơ. Trong điều kiện bình thường lượng ozon tạo ra và bị phá hủy cân bằng nhau, do đó trong không khí tồn tại một lượng ozon ổn định.

Lớp ozon rất quan trọng  cho sức khỏe của con người, nó ngăn chặn các tia bức xạ cực tím độc hại đi đến bề mặt trái đất, làm cho các tia bức xạ từ mặt trời đến trái đất có ích cho sự phát triển của các loài sinh vật nói chung và của con người nói riêng. Nếu tầng ozon bị phá hủy, hay nói một cách khác, tầng ozon bị thủng, các tia bức xạ cực tím sẽ đi thẳng đến trái đất, gây nên các bệnh ung thư và các bệnh ngoài da.

Con người phát hiện ra tầng ozon khoảng 150 năm về trước. Các nhà khoa học đã tiến hành theo dõi sự thay đổi của tầng ozon và nhận thấy rằng trong những năm qua tầng ozon đã bị thủng với những diện tích rất lớn. Trong các nguyên nhân gây nên sự thủng tầng ozon, có nguyên nhân do con người gây ra: Con người đã thải ra bầu không khí một lượng đáng kể  các khí có chứa clo như khí  CFC  của ga lạnh.

Khí Clo có tác dụng phá hủy tầng ozon rất mạnh. Do đó trước kia, trong máy lạnh sử dụng rất phổ biến các loại ga CFC như R12 (CF2Cl2), R11 (CFCl3), R13 (CF3Cl ), R115 (C2F5Cl), chứa nhiều nguyên tử Clo, nên có tác dụng phá hủy tầng rất mạnh. Hiện nay các loại ga này đã bị cấm sử dụng. Các ga lạnh HCFC có tác dụng phá hủy tầng ozon thấp hơn rất nhiều so với ga CFC, do đó việc cấm sử dụng HCFC không chặt chẽ như các chất CFC. Các ga lạnh như R22 (CHF2Cl), R21 (CHFCl2 ), R133 (C2H2F3Cl ) v.v… còn được sử dụng trong một thời gian nhất định nữa. Ngày nay các nhà khoa học đang tìm các ga lạnh thay thế không phá hủy tầng ozon. Các ga đó được ký hiệu chung là HFC (Không có nguyên tử Clo) như R134a (CF3CH2F), R125 (CF3CHF2 ), R143a  (CF3CH3 ) v.v… và các ga hỗn hợp như R404 A gồm R143a, R125 và R134a, R410A gồm R32 và R125 v.v…

Tất  nhiên, ngoài ga lạnh, nhiều lĩnh vực công nghiệp khác cũng tạo ra các chất phá hủy tầng ozon như mỹ phẩm, chất chống cháy. Nhiệm vụ bảo vệ tầng ozon là nhiệm vụ chung của con người trên trái đất.

 TS.NGUYỄN XUÂN TIÊN (ĐHBKHN)